MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI NEDİR? DÖKÜNTÜSÜ ALERJİK DÖKÜNTÜ İLE KARIŞIR MI?

COVID pandemisine henüz tam olarak veda edememişken dünyanın bazı bölgelerinde yeni bir küresel salgın ortaya çıktı;  Maymun Çiçeği Hastalığı. Hayvanlardan insanlara geçen bu hastalık bir DNA virüsü (Monkeypox virüsü) ile bulaşıyor. İngiltere, Kuzey Amerika, Avustralya’da ve Avrupa Birliği ülkelerinde 340 civarı hasta rapor edilmesi üzerine salgın olarak kabul edildi. 21 Mayıs 2022 itibariyle Dünya Sağlık Örgütü, endemik olmayan ülkelerde yaşayan 92 hastanın laboratuvar olarak doğrulandığını, 28 hastanın ise henüz araştırılmakta olduğunu bildirdi.

Monkeypox virüsünün neden olduğu bu hastalık 1958’de maymunlarda, 1970 de ise insanlarda tanımlandı. O günden bu yana Kongo, orta ve batı Afrika’da endemik olarak bulunuyordu. Günümüzde ise farklı olarak Afrika dışında ilk kez bu sıklıkta görülüyor, insandan insana geçebiliyor ve hastaların çoğunun Afrika ülkelerine yapılan seyahatlerle hiçbir ilgisi yok. Ölüm oranı ise Afrika’da verilerin ışığında %1-10 olarak bildiriliyor. Çiçek aşısının %85 etkinlik oranıyla maymun çiçeği virüsüne karşı koruyucu olduğu bilinmekte. Salgının ortaya çıkmasında çiçek aşısının artık uygulanmaması, ormanların azalması, iklim veya demografik değişiklik gibi faktörler suçlanıyor.

Maymun çiçeği virüsü; insandan insana soluk havasındaki damlacıklar ve hastanın deri lezyonlarına doğrudan temas ile bulaşıyor. Cinsel ilişki sırasında vücut sıvılarıyla doğrudan temas yoluyla da bulaşabildiği biliniyor. Bulaştıktan sonra hastalığın ortaya çıkması yani kuluçka süresi 5-21 gün arasında değişiyor.

Hastalığın belirtileri; ateş, halsizlik, baş ağrısı, titreme, lenf bezlerinde büyüme yanısıra çiçek hastalığına benzer bir döküntü olarak karşımıza çıkıyor. Döküntü ortaya çıktıktan 14-28 gün sonra pul pul dökülmeye başlıyor. Hastalığın döküntüleri 0,2 ila 1 cm büyüklüğünde olup genellikle önce yüzde görülüyor, takiben tüm vücuda yayılıyor. Çiçek hastalığı gibi, döküntüler avuç içi ve ayak tabanlarında yoğunlaşıyor. Alerjik döküntüler ile karşılaştırıldığında alerjik döküntülerde maymun çiçeği döküntülerinden farklı olarak ateş, titreme, lenf bezi büyüklüğü eşlik etmez, genellikle kaşıntılıdır, avuç içi ve ayak tabanında görülmez.

Kaynaklar

1. Beatriz Cabanillas, Rafael Valdelvira, Cezmi A. Akdis, Monkeypox outbreak in Europe, UK, North America, and Australia: A changing trend of a zoonotic disease. doi: 10.1111/all.15393
2. Bunge EM, Hoet B, Chen L, Lienert F, Weidenthaler H, Baer LR, Steffen R. The changing epidemiology of human monkeypox-A potential threat? A systematic review. doi: 10.1371/journal.pntd.0010141