İLAÇ KARIŞIMI İÇEREN SERUMLARA BAĞLI ÖLÜMLERLE İLGİLİ BASIN BİLDİRİSİ

Son günlerde artan enfeksiyonlarla birlikte sağlık kuruluşlarında hastaların kendi talepleri üzerine ya da hekimlerin önerisiyle serum ve ilaç karışımları, vitamin kokteylleri veya vitamin eklenmiş serumların fazlaca uygulandığı görülmektedir. Özellikle halk arasında ‘’SARI SERUM’’ veya ‘’ATOM’’ şeklinde bilinen ve B vitamini, C vitamini, ağrı kesici ve antibiyotiklerden oluşan ilaç karışımlarına bağlı ciddi sağlık sorunları ve ölümler görülmektedir. Damar yoluyla ya da kas içine serum ve ilaç uygulamalarının yalnızca ciddi klinik durumlar için, hastanın ağız yoluyla herhangi ilaç veya sıvı alımının mümkün olmadığı durumlarda hastane koşullarında ve hekim gözetiminde yapılması gerektiği unutulmamalıdır.

Herhangi bir ilaç kullanımı sırasında alerjik reaksiyon gelişebilir. Özellikle serum ya da enjeksiyon şeklinde uygulamalarda bu risk daha fazla olmaktadır. İlaçlara karşı gelişen alerjik reaksiyonların belirtileri deride kızarıklık, kaşıntı ve şişmeden anafilaktik şoka kadar gidebilen bir tabloya yol açabilir. Anafilaksi, ani başlangıçlı ve hayatı tehdit edebilen ağır bir alerjik reaksiyon olup deride kaşıntı, kızarıklık, kabarıklık, gözde ve dudakta şişme, dilde boğazda şişme, ses kısıklığı, göğüs ağrısı, nefes almada güçlük, yutkunmada güçlük, seste boğuklaşma, göğüste hırıltı ve baskı hissi, fenalık hissi, bulantı, kusma, şiddetli karın ağrısı, tansiyon düşmesi, bayılma ve bilinç kaybı, şok ve ölüme yol açabilir. Birden fazla ilacın bir arada kullanımı, özellikle serum şeklinde karıştırılarak verilmesi anafilaksi riskini arttırır. Serum içerisine eklenen ‘’alerjik reaksiyondan koruyucu’’ olduğu düşünülen ilaçların alerjik reaksiyonları ve anafilaksi gelişimini engellemeyeceği bilinmelidir.

Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yanlış ve gereksiz ilaç kullanımları önemli bir sorun teşkil etmektedir. İlaç yan etki ve ilaç alerjilerinden korunmak için ilaçlar özellikle hekim tarafından önerilmedikçe kullanılmamalıdır. Kış aylarında sıkça görülen soğuk algınlığı, grip ya da basit enfeksiyonlar istirahat etmekle ve yeterli şekilde ağızdan sıvı alımı ile kolaylıkla düzelebilir. Bu tür enfeksiyonlar sırasında alınan karışım şeklinde ilaçların, vitamin kokteyllerinin veya serumların mucizevi bir etkisi yoktur. Ancak serum alınması halinde iyileşeceğini düşünen hastaların sayısı az değildir. Bu uygulama psikolojik olarak (plasebo etki) kişiye iyileştirdiği hissini vermekte ve maalesef sanıldığı kadar masum olmayıp yan etki ihtimali plasebo etkiden çok daha fazladır.

İlaç alerjilerinden korunmak için gereksiz ilaç kullanımından uzak durulmalı ve ilaç kullanımı gerekiyorsa öncelikle ağız yoluyla alınması önerilmekte, serum şeklinde verilmesi ya da enjeksiyon yerine uygulanma gerekli olursa bunun yalnızca anafilaksiye karşı acil müdahale koşullarının sağlandığı hastane ortamında yapılması gerekmektedir.