Anafilaksi – Sıkça Sorulan Sorular
Anafilaksi Nedir?
Anafilaksi, aniden ortaya çıkan ve öldürücü olabilen şiddetli bir alerjik hastalıktır. Özellikle fazla duyarlı olan alerjik insanlarda aniden oluşan ağır anafilaksi tablosu ölümle sonuçlanabilir. Ülkemizde daha çok besin alerjilerine, ilaçlara (penisilin gibi) veya arı sokması ile oluşan anafilaksiye bağlı ölümlere basın ve yayın organlarında sık sık rastlamaktayız. Anafilaksi alerjenler ile karşılaşıldıktan sonra dakikalar içinde belirtileri ortaya çıkabilir.
Anafilaksinin Belirtileri Nelerdir?
Deride yaygın kızarıklık ve kabarıklık olması, dudaklar, dil ve boğazda şişme olması, aşırı hapşırma ve burun akıntısı, nefes almada zorlanma ve hırıltı, baş dönmesi, kan basıncının düşmesi sonucu aniden yere yığılma, çarpıntı, bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısı görülebilir. Kişinin bünyesi ne kadar çok alerjik ise anafilaksinin belirtileri de o kadar hızlı bir biçimde ortaya çıkar ve hastanın durumu o kadar ağır olur. Ancak, anafilaksi belirtilerinin bir kaç dakikadan bir kaç saate kadar değişen zaman diliminde ortaya çıkabileceğini unutmamak gerekir.
Anafilaksiye Yol Açan Alerjenler Nelerdir?
Besinler: İnek sütü, yumurta, fındık, fıstık, badem, susam gibi yağlı yemişler, balık ve diğer deniz ürünleri.
İlaçlar: Özellikle penisilin ve benzeri ilaçlar, ağrı kesiciler, radyolojide kullanılan radyokontrast maddeler.
Arı ve diğer böceklerin zehirleri
Lateks (kauçuk) içeren tıbbi malzeme ile temas.
Bunların dışında bir de sebebi tam olarak bilinemeyen “ idiyopatik anafilaksi ” ve egzersizle ortaya çıkan “egzersizle oluşan anafilaksi” denilen durumlar da vardır.
Anafilaksinin Tedavisi Için Hastane Dışında Ne Yapılabilir?
Hasta hemen sırt üstü yatırılmalı, ağzı ve burnu temizlenmeli ve rahat nefes alması sağlanmalıdır.
Anafilaksi tedavisinin temel ilacı adrenalin’dir.
Eğer hastalar daha önceden hekimleri tarafından verilmiş hazır adrenalin iğneleri taşıyorlarsa bunu hemen uyluğun ön-yan tarafından kas içine uygulamalıdırlar. Bu uygulamanın ardından hemen acil ambulans çağrılmalı veya en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir. Anafilaksi, arı sokması sonrası oluşmuşsa arının iğnesi parçalanmadan çıkarılmalı ve yara yeri sabunlu su ile yıkanarak aralıklı buz tatbik edilmelidir.
Kan basıncı düşmüş olan hasta aniden ayağı kaldırılırsa ani ölümün meydana gelebileceği unutulmamalıdır.
Anafilaksiden Korunmak Için Ne Yapmak Gerekir?
Hastalar alerjik olduklarını bildikleri maddelerden uzak durmalıdır.
Hastalar, üzerlerinde alerjileri olduğunu belirten bir kolye veya bilezik taşımalıdır.
Ailenin bütün bireyleri, yakın arkadaşlar ve risk altında olan çocuksa arkadaşları durumdan haberdar edilmeli ve özellikle alerji yapacak maddelerden uzak durma ve anafilaksinin belirtileri konusunda eğitilmelidirler.
Arı alerjisi olanlar açık havada renkli ve açık elbiseler giymemelidir
Her türlü enjeksiyon çocukluk aşıları dahil mutlaka bir sağlık kuruluşunda yapılmalı ve enjeksiyon sonrası sağlık kuruluşunda en az 15-20 dakika beklenmelidir.
Daha önceden anafilaksi geçirmiş veya geçirme riski olan çocukların aileleri mutlaka yanlarında hazır adrenalin enjektörü taşımalı ve gerektiğinde bunu kullanmayı öğrenmelidir.