Alerji ve Bağışıklık Sistemi Yetmezliği ile Yaşam

Alerji ve alerji ile ilişkili hastalıklar yaşam boyu her yaş grubu için sorun oluşturmaktadır. Ülkemizde her 10 çocuktan birinin astımlı olduğu düşünüldüğünde alerjik hastalıkların ne kadar önemli bir sorun olduğu daha kolay anlaşılabilir. Besin alerjisi de neden olduğu anafilaksi nedeniyle gelişmiş ülkelerde halk sağlığı açısından önemli bir sorun olarak kabul edilmektedir.

Alerjik hastalıklar, alerjenlere karşı bağışıklık sistemimizin anormal yanıtları sonucu gelişen reaksiyonların bulgularına bağlı olarak gelişir. Klinik bulgular alerjik reaksiyonların meydana geldiği organ/organlara ve rol oynayan mekanizmalara göre farklılık gösterir.

Öksürük, nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi, hapşırık, burun akıntısı ve tıkanıklığı, gözlerde kızarıklık, cilt kuruluğu, pullanma, kaşıntı, yüzde ve dudaklarda şişlik, ani gelişen  tansiyon düşüklüğü ve şok alerjik reaksiyonların gelişmesine bağlı olarak ortaya çıkan klinik bulgulardır. Astım, rinit, atopik dermatit, besin alerjisi ve anafilaksi gibi alerjik hastalıklar bu bulgulara göre tanımlanmaktadır.

Alerjik hastalıkların doğal seyri, başlama yaşı, ortaya çıkmasında rol oynayan alerjenler açısından da farklılıklar göstermektedir. Havada bulunan ev içi ve ev dışı alerjenler (polenler, ev tozu akarları, mantar sporları, evcil hayvan alerjenleri vb) daha çok solunum yolu alerjilerine neden olurken, besin proteinlerine (inek sütü, yumurta, kuruyemişler vb) bağlı alerjilerde anafilaksi gibi yaşamı tehdit eden sistemik reaksiyonlar ve sindirim sistemi alerjileri gelişebilir.

Alerjik hastalıkların ortaya  yaşlarında da farklılıklar görülebilir. Hayatımızın ilk aylarından itibaren yanaklarda kızarıklık, kabuklanma ve kaşıntı ile karakterize atopik dermatit daha sonraki yıllarda gelişebilecek alerjik hastalıkların habercisi olabilir. Bu hastalarda besin alerjilerinin de sık görüldüğünü unutmamak gerekir.

Diğer bazı klinik bulgularda (reflü, kanlı ve mukuslu dışkı) alerjik hastalıkların belirtisi olabilir. Son yıllarda giderek artan sindirim sistemini ilgilendiren alerjik hastalıklar bu bulgular ile ortaya çıkabilir. Tanı konulması daha zor ve deneyim gerektiren bu durumların gelişiminde daha çok besin proteinlerine karşı alerjiler sorumlu tutulmaktadır. Deneyimli alerji ve klinik immünoloji uzmanları bu konuda sizlere yardımcı olabilir.

Alerjik hastalıkların bir çoğunda kür yani tamamen düzelme söz konusu değildir. Yeni geliştirilen ilaçlar ve iyi bir hekim hasta işbirliği ile bu hastalıkların çoğu kontrol edilebilir ve sorunsuz şekilde normal insanlar gibi yaşamını sürdürebilirler.

Alerjik hastalıkların yanında bağışıklık sistemimizin yetersizliği ile de seyreden hastalıklar da bulunmaktadır. Bağışıklık sistemimiz vücudumuzu mikroplara karşı korumaktadır. Bu sistemde yer alan antikorlar ve hücreler, hastalık yapma kabiliyeti olan bakteri, virüs ve mantarlara karşı vücudumuzu savunmaktadırlar. Bu görevlerini yerine getiremediklerinde bağışıklık sisteminin yetersizliği ile ilgili hastalıklar görülür. Bu hastalar yaşamı tehdit edebilen ağır ve tedavisi zor enfeksiyonlar geçirmeye başlar. Bir çoğu kalıtsal olarak geçiş gösterdiği için akraba evliliğinin çok olduğu ülkemizde  diğer ülkelere göre daha sık görülmektedir. İlk bulgular hayatın ilk yıllarında ortaya çıkar ve tanı alırlar. Tedavide antibiyotikler, IVIG ve diğer ajanlar önemli yer tutmaktadır. Son yıllarda ise kemik iliği nakli ve gen transferi ile iyi sonuçlar alınmaktadır.