Sonbahar ayları ile beraber influenza virüslerine bağlı grip salgınları da tüm dünyada görülmeye başlıyor. Bulaşıcılığı çok fazla. Grip geçirenlerden etrafa kolayca yayılarak salgınlara neden oluyorlar. Bu virüsler solunum sisteminde enfeksiyonlara neden olurlar. Hastalarda burun akıntısı, öksürük, boğaz ağrısı ile birlikte ateş, kırgınlık ve kas ağrıları gibi klinik bulgular görülür. Grip, genellikle bir kaç gün içerisinde düzelmeye başlar. Bazı kişilerde ikincil olarak kulak enfeksiyonları, sinüzit ya da zatürre gelişebilir. Ancak küçük yaş grubundaki çocuklarda,  yaşlılarda ve kronik hastalığı olanlarda da ölümcül komplikasyonlara neden olabilir.

Gribal Enfeksiyonlar Astım Ataklarına Neden Olabilir?

Astım özellikle çocuklar başta olmak tüm yaş gruplarında görülen kronik hava yolu hastalığıdır. Astım atakları tetikleyici olarak adlandırdığımız etkenler ile karşılaşıldığında ortaya çıkmaktadır. Solunum yolu enfeksiyonları, alerjenler, hava kirliliği, kimyasal tahriş ediciler astım ataklarını başlatabilirler.

Astım ataklarına en sık solunum yolunda enfeksiyona neden olan virüsler (Rinovirüs, RSV, İnfluenza, vb) neden olmaktadır. Astımlı hastalar bu virüslerle gelişen enfeksiyonlara daha yatkın değillerdir. Ancak gribal enfeksiyon geçirdiklerinde ciddi sorunlar yani astım atakları ve zatürre gibi komplikasyonlar daha sık gelişebilir.

Astımlı Hastalara Grip Aşısı Yapılmalı mı?

Grip aşısının etkinliği bilimsel çalışmalar ile gösterilmiştir. Grip aşısının özellikle riskli bazı durumlarda (küçük çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalıklar) yapılması önerilmektedir. Astım hastalığı da kronik hava yolu hastalığı olduğu için bilimsel çevreler tarafından yıllık grip aşısının yapılmasının faydalı olacağı vurgulanmaktadır. Grip aşısının en azından influenza virüslerine bağlı gelişen astım ataklarını önleyebileceği bilinmektedir. Bu nedenle astımı orta ve ağır düzeyde olan hastalara grip aşısının yapılması önerilmektedir.

Grip aşısının astım ataklarını tetiklediği konusundaki bilimsel veriler yeterli değildir. Yine de astımı olan hastaların grip aşısının yapılması konusundaki kararı hekimleri ile birlikte vermelerini öneririz. Şu da bilinmelidir ki gripten korunmanın en iyi yolu aşı ve hijyen kurallarına uyulmasıdır. Bu konuda güncel başka da seçeneğimiz bulunmadığı bilinmelidir.

Aşılama ne zaman yapılmalı?

Aşılama salgın başlamadan önce yapılmalıdır. Grip salgınlarının zamanları bölgelere göre farklılıklar göstermekle beraber ekim ayı sonuna kadar yapılması gerekmektedir. Çünkü koruyucu antikorlar aşılamadan 2 hafta sonra oluşmaktadır. Ancak sezonu geçirilse bile aşının yapılması gripten korunma açısından faydalı olabilir.

Çocuklarda aşılama iki doz halinde yapılacağı için bu süreye dikkat edilmelidir. Aşı aralarında 4 haftalık zaman bırakılacağı unutulmamalıdır. Salgından önce bu durum göz önüne alınarak iyi planlama yapılmalıdır.

 Kimler Aşılama Önceliğine Sahiptir?

• 5 yaş özellikle 2 yaş altı çocuklar
• 64 yaş üzeri insanlar
• Hamileler (özellikle doğumu salgın dönemine denk gelenler)
• Sağlık çalışanları
• Kronik Hastalığı olanlar
  • ASTIM
  • Kardiyovasküler sistem hastalıkları
  • Nörolojik sistem hastalığı olanlar
  • Endokrin sistem hastalığı olanlar (diyabet)
  • Hematolojik hastalığı olanlar (orak hücreli anemi)
  • Obezite (BMI>40)
  • Ve diğer sistemlerle ilgili kronik hastalıklar.

Gripten Nasıl Korunabilirim?

• Grip Aşısı

İnfluenza virüslerine bağlı gelişen enfeksiyonlardan korunmanın mükemmel olmasa da en iyi yolunun aşılama olduğu kabul edilmektedir. Bilimsel çalışmalarda aşılamanın toplum sağlığı açısından enfeksiyonların neden olduğu olumsuzlukları önlediği gösterilmiştir. Grip enfeksiyonu sonucu hayatını kaybeden küçük çocukların oranının önemli oranda azaldığı, aynı zamanda grip enfeksiyonlarından kaynaklı diğer olumsuz (iş gücü, okul ve sağlık harcamaları) etkilerinin de  de aşılama ile önlenebildiği gösterilmiştir.

Bu nedenle grip aşısının yapılması ciddi komplikasyonlar gelişimini önlemesi açısından özellikle çocuklar, yaşlılar, hamileler ve bazı kronik hastalığı olanlarda önerilmektedir.

• Hijyen Kurallarının Uygulanması

Virüslerin bulaşmasını ve hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla hijyen kurallarına titizlikle uyulmalıdır.

• Hasta kişilerle yakın temasta bulunmayın.
• Hastaysanız evde dinlenin. Diğer kişilere (iş, okul, kreş vb) bulaşmayı da önlersiniz.
• Maske kullanın.
• El yıkanması konusunda hassas olun.

Grip Aşısının Koruyuculuğu Ne Kadar Sürer?

Grip aşısının yapıldıktan sonra oluşan antikorların koruyuculuğu sezon süresince devam eder. Daha sonra giderek azalır. Her yıl düzenli yapılan aşılama ile koruyuculuk özelliği artar.

Grip Aşısı Yaptırdım Ama Yine de Hasta Oldum!

Bunun bir kaç nedeni olabilir.

• Aşının koruyuculuğu başlamadan grip virüsü size bulaşmış olabilir. Bu nedenle salgından önce aşının yapılması önemlidir. Aşının koruyucu etkisi 2 hafta sonra ortaya çıkmaktadır.
• Grip aşısı içeriğini oluşturan virüslerden farklı virüsler sizde hastalık yapabilir.
• Kişisel etkenler. Grip aşısının koruyuculuğu aşının özelliklerine bağlı olduğu kadar size ait faktörlerin de etkisi bulunmaktadır. Bağışıklık sistemini etkileyen bazı durumlarda yeterince koruyuculuk gelişmeyebilir.
• Unutmamak gerekir ki; grip aşısının hastalığı önlemede mükemmel olduğunu söyleyemeyiz. Ancak en iyi yollardan birisi olduğu bilinmelidir.

Aşılamalarda Uygulamalar;

• Standart uygulama: 18 yaş ile 64 yaş arasındaki kişilere kas içerisine yapılır.
• Yüksek doz grip aşısı: 65 yaş ve üzeri kişilerde bağışıklık sistemindeki olası zayıflama nedeniyle yüksek doz aşılar ile daha iyi yanıt alınabileceği öngörülmektedir.
• Adjuvan içeren aşılar: Yaşlılarda yapılması önerilmektedir.
• Grip aşısı 6 aydan büyük çocuklara yapılabilir. Doz ikiye bölünerek 4 hafta aralıklarla yapılmalıdır.
• Buruna sprey şeklinde uygulanan aşılar bu yıl önerilmemektedir.
• Yüksek doz ve adjuvan içeren aşılar 64 yaşının altındaki kişilere yapılmamalıdır.

UYARILAR

Grip Aşısını Yapmayın!!!

• 6 aydan küçük çocuklara
• Aşı içeriğine bağlı yaşamı tehdit eden ağır reaksiyon geçirenlere
• Guillain-Barré Sendromu geçirme öyküsü olanlara yapılmamalıdır.

*Yumurtaya ya da aşı içeriğine bağlı alerjiniz varsa aşı yaptırmaya mutlaka hekiminizle karar veriniz.

Yumurta Alerjisi Olanlarda Grip Aşısı Yapılabilirken Dikkat Edilecek Konular Nelerdir?

Öncelikle hekiminize danışmadan aşı yaptırmayın.

Ancak yumurta alımı ile sadece ürtiker semptomları olan hastaların grip aşısı programında değişiklik yapılmasına gerek yoktur.

Eğer yumurta ile sistemik semptomları (nefes darlığı, anjioödem, bulantı, kusma vb) olan ve adrenalin kullanma ihtiyacı olan kişilere grip aşısının acil müdahale edilebilecek imkanlara sahip kliniklerde yapılması ve 30 dakika gözlemde tutulması önerilmektedir.

Sizin için doğru olanın yapılması için sorularınızı ve endişelerinizi daima hekiminizle paylaşın.  

Doğru bilgilendirme için yaşam boyu el ele…

Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği

Kaynaklar:

CDC (Centers for Disease Control and Prevention)

GINA 2017 (Global Initiative for Asthma)