ALERJİSİ OLAN KİŞİLER COVID-19 AŞI OLMADAN ÖNCE SAĞLIK PERSONELİNİ BİLGİLENDİRMELİ

Türkiye Ulusal Alerji ve İmmünoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Bülent Şekerel, hayatı felç eden COVID-19 için aşı bulunmasının mutluluk verici olduğunu belirterek, uyarıda bulundu. Önümüzdeki günlerde Türkiye’ye gelecek olan aşıları olmadan önce bilinen alerjik reaksiyonları bulunan kişilerin sağlık personelini bilgilendirmesini isteyen Şekerel, “Bu aşıyı mutlaka olması gereken alerjisi bulunan kişilere sağlık personeli gözetiminde kademeli dozlama yapılabilir” dedi. Şekerel şunları söyledi:

CİDDİ ALERJİK REAKSİYONU ALANLAR İÇİN İHTİYATİ TAVSİYE KARARI ALINDI

Bir yıla yaklaşan pandemi nedeniyle bugüne değin 1.5 milyondan fazla insan COVID-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Sağlık otoritereleri COVİD-19’a karşın enfeksiyonu durduran veya hızla gerilemesini sağlayan bir tedaviye sahip olmadıklarını söylüyorlar. Pandeminin ortadan kalkması için ya virüs mutasyona uğrayacak ya da etkin bir aşı geliştirilecek. Son bir olasılık da toplumunun yüzde 60’dan fazlasının hastalığı geçirmiş olması gerekiyor ki bu da çok daha fazla kayıp olacağı anlamı taşıyor ve kimse bu olasılığı gerçekleşmesini konuşmak istemiyor. Ne mutlu ki bugün artık aşıların yavaş yavaş piyasaya çıkabildiği bir aşamaya ulaşıldı. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onay vermesi ile İngiltere ve Kanada’nın arkasından ABD Pfizer/BioNTech COVID-19 aşısına ülkesinde kullanımına onay veren üçüncü ülke oldu. Ancak aşının İngiltere’de uygulanmaya başlamasından kısa süre sonra iki kişide aşı sonrası gelişen şiddetli alerjik reaksiyon yaşandığı bildirildi. Bu yaşanan durum üzerine İngiltere İlaç Düzenleme Kurumu, ciddi alerjik reaksiyon geçmişi olan kişilere şimdilik bu aşının uygulanmaması yönünde ihtiyati bir tavsiye kararı aldı.  Bu karar alerjik reaksiyona neyin sebep olduğunun anlaşılması ile değişebilir.

 KADEMELİ DOZLAMA YAPILABİLİR

Bu aşamada, COVİD-19 aşısı ile gelişen alerjik reaksiyonlar hakkında çok fazla ayrıntıya sahip değiliz. Ancak, şiddetli reaksiyon geçiren bu iki kişinin de bilinen alerjileri olduğu ve adrenalin oto enjektörleri taşıdıkları bilgisi iletildi. Adrenalin oto enjektörler daha önce şiddetli ve yaşamı tehdit edebilen anafilaksi gibi reaksiyon öyküsü olanlara verilen ve o hastaların her zaman yanlarında taşıması istenen acil durum ilaçlarıdır. Buradan bu iki kişinin önceden anafilaksi yaşamış kişiler olduklarını anlıyoruz. Gerçekte aşılara karşı gelişen şiddetli alerjik reaksiyonlar, son derece nadirdir ve anafilaksi yaklaşık bir milyon doz aşı uygulamasının 1.3’ünde meydana gelir.  Aşılara karşı gelişen reaksiyonların çoğu, gerçek alerjiler değildir. Ne olursa olsun, her kişiye normalde aşı yaptırmadan önce, özellikle aşıya veya içerdiği bileşenlere karşı bilinen herhangi bir alerjisi olup olmadığı sorulmalıdır. Neredeyse tüm şiddetli alerjik reaksiyonlar, aşı uygulamasından sonraki 30 dakika içinde meydana gelirler ve bu yüzden, tüm dünyada aşılama sonrası her kişinin en az 30 dakika süre ile izlenmesi yaygın bir uygulamadır. O yüzden aşılama yapılan tüm sağlık tesislerinin hem alerjik reaksiyonları tanıyacak eğitimli personel hem de uygun tedavi ekipmanı ile donatılır. Bu durum, COVID-19 aşıları dahil olmak üzere tüm aşılar için geçerlidir. İnsanların, besinler ve ilaçlar da başta olmak üzere çok çeşitli maddelere (alerjen) alerjisi olabilir. Bir kişinin aşı maddesine karşı bilinen bir alerjisi varsa, o kişiye o aşıyı yaptırmaması tavsiye edilir. Ama aşının mutlaka yapılması gerekiyorsa kademeli dozlama denilen farklı bir yaklaşım ile aşı uygulanması düşünülebilir.

ŞİDDETLİ ALERJİK ÖYKÜSÜ OLAN KİŞİLER SAĞLIK PERSONELİNE BİLGİ VERMELİ

Bilindiği kadarı ile Pfizer/BioNTech COVID-19 aşısı, yaygın olarak alerjik reaksiyonlara neden olan herhangi bir bileşen içermez. Aşı bileşenlerin tam listesi ülkelerin ilaç düzenleme kurumlarına üretici tarafından verilir ve kamuoyuna duyurulur. Şu anda Pfizer/BioNTech aşısından sonra alerjik reaksiyon yaşayan iki kişinin alerji-immünoloji uzmanı tarafından incelenmesi devam etmektedir. Aşının gerçekten anafilaksiye neden olduğu ispatlanırsa bu kişilere aşının ikinci dozu verilemeyebilir. Bununla birlikte, hekim tercihi ile kademeli dozlama gibi özel yaklaşımlar kullanılarak aynı aşının sonraki dozu uygulanabiliyor. Ancak kademeli dozlama yaklaşımı henüz herhangi bir COVID-19 aşısı için uygulanmaya başlamış bir yöntem değildir ve ne oranda işe yaradığı bilinmemektedir. Pfizer / BioNTech aşısı dahil olmak üzere tüm aşı çalışmalarında, aşının herhangi bir bileşenine şiddetli alerjik reaksiyon öyküsü olan kişiler, aşıların faz 1, faz 2 ve faz 3 klinik denemelerine dahil edilmezler. Pfizer / BioNTech aşısının bugüne kadar araştırmalarda uygulandığı toplam kişi sayısı 40 binin biraz üzerindedir ve ciddi alerjik reaksiyon yaşayan kişi rapor edilmemiştir. Mevcut veriler aşının güvenli olduğunu ve ciddi güvenlik endişeleri olmadan iyi tolere edilebileceğini düşündürmektedir. Aşılama sonrası alerjik tip yakınmaların görülme sıklığı aşılanan grupta (yüzde 0.63) plasebo grubuna (yüzede 0.51) göre biraz daha yüksek ise de bu küçük farkın şans eseri olup olmadığı net değildir. Aşı geliştirme sürecinde, sağlıklı insanlarda bir aşının güvenliği ve etkinliği iyice anlaşıldıktan sonra, altta yatan tıbbi sorunları olan kişilere de aşı uygulanmaya başlanır. Bu son haberin önemli alerjileri olan insanlar için olası sonuçlarına gelince, bunu kesin olarak söylemek için henüz çok erken. Hala bu bildirilen olayın gerçek alerjik reaksiyon olup olmadığı bile bilinmemektedir. Ayrıca, yeni teknolojileri kullanan aşılarda alerjik reaksiyonların uzun zamandır uygulanan diğer aşılardan daha yaygın olacağından şüphelenmek için de yeterli teorik bir neden yoktur. Her zaman olduğu gibi, insanlar herhangi bir alerji öyküsü de dahil olmak üzere tıbbi geçmişlerini aşı yapacak sağlıkçı ile aşı öncesinde konuşmalıdırlar.

DÜZENLİ OLARAK İZLENMELİ

COVID-19 aşılarının dünya çapında milyonlarca insana ulaştırılacağı göz önüne alındığında, bazı olumsuz olayların bildirilmesi kaçınılmazdır. Herhangi bir ilaç veya aşı ile istenmeyen reaksiyon potansiyeli her zaman vardır ve bu nedenle insanlar aşı yapıldıktan sonra izlenmelidirler. Bireyler, aşı yaptırıp yaptırmamayı düşünürken risklerini ve faydalarını dikkate almalı ve bu kararı hekimleri ile birlikte almalıdırlar. Şimdiye kadar 1.5 milyondan fazla insanın COVID-19 nedeniyle kaybedildiğini düşündüğümüzde aşılamanın faydaları, özellikle COVID-19’a karşı en savunmasız risk grupları için hastalığın risklerinden çok daha ağır bastığını kabul etmemiz gerekiyor. COVID-19 aşı güvenliğinin sağlık otoriteleri tarafından düzenli olarak izlenmesi de büyük önem taşıyor. Bu sayede çok nadir olabilecek veya altta yatan bir tıbbi durumla ilişkili olabilecek yan etkilerin erken tespit edilmesi mümkün olabilecektir. Ülkemizde uygulanacak tüm COVID-19 aşılarının güvenliğini gerçek zamanlı olarak izleyecek ve kamuoyuna açık bildirimleri de sağlayacak güçlü bir aşı güvenlik gözetim sistemi bugünden oluşturulmalıdır.”