Long Covid ya da Uzamış Covid
Koronavirüsün yol açtığı COVID-19 hastalığı hergün başka bir yüzünü göstererek bizi şaşırtmaya devam ediyor. Artık hastalığın sadece bir grip olmadığını, grip gibi gelip geçmediğini bazı hastalarda yakınmaların aylarca devam edebileceğini biliyoruz.
COVID-19 teşhisi konulan hastaların %10-%20’sinde belirtilerin bir aydan daha uzun süre devam ettiği gözlenmiş ve bu durum Long COVID ya da Uzamış COVİD olarak adlandırılmıştır. COVID-19 hastalığı geçirmesine rağmen enfeksiyonun kalıcı etkileri devam eden ya da yakınmaları beklenenden çok daha uzun süren hastalar bu gruba girmektedir. Bu hastalarda hastalığın uzamasının nedeni henüz bilinmese de immün sistemin uyarılmaya devam etmesinin bu duruma yol açabileceği düşünülmektedir. Uzamış (Long) COVID, Kronik COVID Sendromu ve Post-akut COVID-19 (PASC) olarak da tanımlanmaktadır. COVID-19 hastalığı erkeklerde ve yaşlılarda daha riskli iken Uzamış COVİD’in kadınlar için daha riskli olduğu, gençlerde hatta çocuklarda da görüldüğü bildirilmiştir. En sık bildirilen Uzamış COVİD belirtileri; yorgunluk, nefes darlığı, öksürük, eklem ağrısı, göğüs ağrısı, depresyon, kas ağrısı, mide barsak problemleri, baş ağrısı ve beyin sisi olarak adlandırılan kafa karışıklığı, odaklanamama ve düşünceleri kelimelere dökmekte zorlanma tablosudur. Koku kaybı, özellikle sağlık çalışanlarının çok iyi tanıdığı oldukça uzun süren bir yakınmadır. COVID-19 hastalığı geçirenlerin % 50’sinden fazlası, enfeksiyondan ortalama 5 ay sonra bile koku alma duyusunun normale dönmediğini söylemişlerdir. Hastalığı geçiren hastalara telefon ile ulaşılarak durumları sorgulandığında en sık yorgunluk, eklem ağrıları, koku ve tat kaybından yakındıkları saptanmıştır.
COVID-19 hastalığını ağır geçirmek, obezite, diabet ya da hipertansiyon gibi eşlik eden kronik hastalığı olmak beklendiği üzere Uzamış COVİD’e davetiye çıkarıyor, ama onlar kadar etkili bir başka risk faktörü de depresyon. COVID-19 hastalığının hem kendisinden hem de uzamasından korunmak için risk faktörlerini mümkün olduğu kadar hayatımızdan çıkarmamız gerekiyor.
